Rodzaje blizn i sposoby na ich zredukowanie

Rodzaje blizn wynikają przede wszystkim z okoliczności, w jakich doszło do powstania rany, ale czasem są też skutkiem nieprawidłowego przebiegu procesów gojenia. Są to zmiany na skórze, które różnią się od niej kolorem oraz strukturą i nie ulegają opalaniu. Jakie rodzaje blizn wyróżniamy? Co zrobić, gdy się pojawią? O tym poniższy artykuł.

Rodzaje blizn – skąd się biorą?

To, jakie rodzaje blizn utworzą się po uszkodzeniu skóry, zależy od wielu czynników. Przede wszystkim ważne jest z jakiej przyczyny doszło do powstania rany. Istotne jest także umiejscowienie blizny – inaczej mogą wyglądać blizny po cięciu na kończynie, a inaczej te na złączeniu stawów czy rozległych powierzchniach, np. plecach. Równie ważnymi czynnikami są: wielkość rany, czas i przebieg jej gojenia oraz indywidualne tendencje danej osoby do bliznowaceń.

Rodzaje blizn a przyczyny ich powstawania

Blizny są wynikiem gojenia się tkanek. Pojawiają się, gdy zostaną naruszone tkanki skóry właściwej, a czasem nawet leżące jeszcze głębiej.

Głównymi przyczynami powstawania blizn są:

• urazy mechaniczne, jak zranienia skóry, otarcia, zmiażdżenia itp.,
• urazy termiczne (blizny po oparzeniu głębokim – drugiego i trzeciego stopnia),
• przebyte zabiegi operacyjne (np. blizna po cesarce, usunięciu wyrostka robaczkowego, zlikwidowaniu przepukliny itp);
• zmiany wynikające z chorób skórnych takich, jak np. trądzik, ospa – tu największym problemem są blizny na twarzy.

Na tej podstawie można wyróżnić następujące rodzaje blizn:

• mechaniczne lub termiczne uszkodzenia skóry,
• blizny pooperacyjne,
• blizny powstałe w wyniku choroby skóry.

Rodzaje blizn a przebieg procesów gojenia

Biorąc pod uwagę mechanizm gojenia się rany, rodzaje blizn możemy podzielić na:

• blizny przerostowe – są to pogrubiałe, wypukłe i twarde zmiany o sinoczerwonym kolorze. Z czasem robią się bardziej miękkie, jaśnieją oraz stają się mniej widoczne. Zwykle są skutkiem długiego czasu gojenia się ran powierzchownych lub pooperacyjnych,
• blizny zanikowe (atroficzne) – powstają w wyniku nieprawidłowego procesu regeneracji tkanki łącznej po chorobach wirusowych lub zakażeniach bakteryjnych. Dochodzi wówczas do rozpadu włókien kolagenowych w głębokich warstwach skóry, wskutek czego blizny uzyskują wygląd miejscowego zagłębienia o okrągłym lub półkulistym kształcie (np. blizny po ospie),
• bliznowiec (keloid) – rzadki rodzaj blizn, które charakteryzują się narastaniem ponad poziom skóry otaczającej ranę. Mają postać znacznego wybrzuszenia, kolor od różowego po ciemnoczerwony i są bolesne.

Co na blizny zastosować, aby je zmniejszyć?

Ponieważ blizny są przeważnie bezbolesne, główną przyczyną ich usuwania są względy estetyczne. Duże zmiany lub blizny umiejscowione w miejscach widocznych, jak np. twarz czy dłonie mogą stać się źródłem kompleksów. Dlatego wiele osób szuka skutecznych rozwiązań, które pozwolą im pozbyć się tych niedoskonałości.

Kremy na blizny

W usunięciu lub znacznym zmniejszeniu widoczności blizn może pomóc stosowanie specjalnych preparatów. Kremy, maści i żele, aplikowane miejscowo na świeżo utworzone blizny, mogą poprawić ostateczny wygląd zmiany.

Preparaty te zawierają najczęściej takie składniki aktywne, jak:

• heparyna (o właściwościach zmniejszających obrzęk, przeciwzapalnych i nawadniających),
• alantoina (przyspiesza regenerację naskórka, wygładza i uelastycznia skórę),
• wyciąg z cebuli lub rumianku (ma właściwości zmiękczające, rozjaśniające oraz przyspiesza regenerację),
• masa perłowa (sprawia, że blizna staje się bardziej miękka i rozjaśniona),
• silikon (tworzy na skórze warstwę chroniącą przed czynnikami zewnętrznymi).

Warto jednak dokładnie czytać skład preparatów – niektóre składniki mogą powodować uczulenie. Niewskazane jest również stosowanie pewnych środków w ciąży czy w okresie karmienia piersią. Sięganie wówczas po jakiekolwiek preparaty, także te dostępne bez recepty, wymaga wcześniejszej konsultacji z lekarzem.

Plastry silikonowe na blizny

Sprawdzić się mogą również plastry na blizny. Są to wykonane z folii poliuretanowej oraz specjalnej warstwy żelu silikonowego płaty, służące do naklejania na zmienioną skórę. Skutecznie zmniejszają widoczność blizn, poprawiając ich wygląd poprzez rozjaśnienie oraz wygładzanie. Plastry można stosować na blizny pooperacyjne, oparzeniowe, pourazowe oraz inne, nawet o dość dużej rozległości. Wspomagają także leczenie bliznowców oraz blizn przerostowych.

Domowe sposoby na blizny

Różne domowe sposoby mogą wspomóc redukcję blizn. Przy pewnych rodzajach blizn, np. bliznach pooperacyjnych, wskazana jest mobilizacja ruchowa, aby uniknąć późniejszych przykurczów i bólu. Warto ten temat omówić z fizjoterapeutą.

Delikatne rozmasowywanie blizny poprawia ukrwienie tkanek i zapobiega przerastaniu. Wpływa też na lepsze wchłanianie składników aktywnych z zaaplikowanych maści czy kremów. Do masażu warto użyć olejków o właściwościach przeciwzapalnych i regenerujących, np. olejku z tamanu czy lawendowego.

Niektórzy decydują się na samodzielne wykonywanie okładów np. z cebuli, miodu, soku z cytryny, octu jabłkowego czy aloesu. Środki te mogą być stosowane do rozjaśnienia i wygładzenia blizn, ich działanie jest jednak o wiele wolniejsze i mniej skuteczne niż gotowych preparatów. Są też z pewnością mniej wygodne w zastosowaniu.

Zabiegi na blizny

Za najlepszy sposób na blizny uchodzą zabiegi wykonywane w gabinetach kosmetologicznych oraz medycyny estetycznej. Można nimi zadziałać nawet na wieloletnie blizny, niezależnie od ich rodzaju. Zabiegi prowadzą do usunięcia nieprawidłowej tkanki bliznowatej. Pobudzają też skórę do przebudowy, dzięki czemu w miejsce blizny powstaje nowa, zdrowa tkanka.

Bardzo popularne są zabiegi laserowe, polegające na oddziaływaniu na skórę za pomocą wiązek światła. W rezultacie dochodzi do odparowania blizny. Jednocześnie głębokie partie skóry zostają zmobilizowane do produkowania nowych włókien kolagenowych. Do zadowalającej poprawy nie wystarczy niestety jedno podejście. Konieczne jest przeprowadzenie około 5 – 6 zabiegów, wykonywanych mniej więcej co 4 tygodnie (jest to czas pełnej regeneracji naskórka). Zabiegi laserowe mają dużą skuteczność, zwłaszcza w przypadku takich problemów, jak blizna po cesarskim cięciu czy inne blizny pooperacyjne.

Innym zabiegiem na blizny, który można rozważyć, jest Dermapen. Powoduje spłycenie i rozjaśnienie blizn poprzez liczne nakłucia zmienionej skóry specjalnym urządzeniem. Za pomocą mikroskopijnej wielkości igieł wprowadzony zostaje specjalny koktajl o działaniu leczniczym bądź odżywczym. Zabieg ten doskonale wspomaga usuwanie blizn.

Podsumowanie

Rodzaje blizn mogą być naprawdę różne, co wynika z wielu czynników. Zmiany te przeważnie nie są pożądane, na szczęście możliwe jest ich zredukowanie lub nawet całkowite usunięcie. Na większość świeżych blizn można z powodzeniem stosować preparaty o działaniu miejscowym, takie jak kremy, maści czy żele, a także plastry silikonowe. Nigdy też nie jest za późno, by zniwelować stare zmiany. Z pewnością umożliwią to specjalistyczne zabiegi, wykonywane w profesjonalnym salonie kosmetycznym.

Bibliografia

1. Berman B., Zell D., Medical treatment of scarring, 2006
2. Musto T.A., Scars and keloids, 2004
3. Wagner J.A., Therapy of pathological scars, 2013
4. Zastawny O., Czas, który leczy rany, czyli o powstawaniu blizn u człowieka, 2014
5. Nouri K., Vidulich K., Rivas M.P., Lasers for scars: a review, 2006